Vaak krijg ik de vraag: kun je niet beter lage of géén verwachtingen hebben, dan heb je tenminste een kalm en gelukkig leven? Mijn antwoord bestaat uit twee delen.
Ten eerste: er is inderdaad zo’n quote die zegt dat wie zonder verwachtingen leeft gezegend zou zijn, maar hoe letterlijk kun je dit nemen? Het lijkt me nogal bovenmenselijk om je verwachtingen uit te schakelen. En waarom zou je? Verwachtingen kunnen ook leuk en motiverend zijn. Optimisme is mooi. Maar het kan inderdaad ook een valkuil zijn.
In zijn column in het AD besteedde schrijver Thijs Launspauch aandacht aan mijn boek ‘Wat had je dan verwacht?’ en concludeert dat ‘een beetje voorzichtigheid met verwachtingen geen overbodige luxe is’.
Een hooggespannen verwachting die niet uitkomt, leidt tot een teleurstelling. Maar teleurstellingen zijn onvermijdelijk. Voel teleurstelling, blijf er niet in hangen, maar is dat het einde van je leven? Het kan zelfs leerzaam zijn.
Goed, te hoge verwachtingen kunnen je (net als te veel wijn) een kater bezorgen, maar het probleem is niet de verwachting (of de wijn) op zich. Het probleem is: hoe ga je ermee om? De kater als gevolg van een verwachting ontstaat vooral als je eraan vasthoudt.
Als het even niet gaat zoals jij had verwacht, blijf dan niet hangen in de verwachting, kijk eromheen en zie wat er wel is.
Het beste wat je volgens mij kan doen, bewuster stil staan bij hoe vaak je een verwachting hebt. Op het moment dat de werkelijkheid anders uitpakt dan je had verwacht, komt het aan op flexibel reageren, meebewegen, inzien dat jouw verwachting misschien nog zo mooi is en goed, maar op dit moment geen werkelijkheid wordt.
In bepaalde situaties is het voor je gemoedsrust en energie echt beter om een verwachting bij te stellen of los te laten. Niet vasthouden aan de verwachting, maar er flexibel mee omgaan.
Bedenk dat een verwachting gewoon maar een eigen idee was, dat je ook weer kunt een bijstellen als de situatie daar om vraagt (lees: als je de situatie nu eenmaal niet of nauwelijks kunt veranderen, hoe graag je dat ook zou willen).
Ten tweede: je wilt geen verwachtingen hebben omdat je denkt daarmee kalm en gelukkig te worden. Maar dat is toch ook alweer een verwachting? En de verwachting dat je een leven zonder spijt en teleurstelling kunt hebben, lijkt me zelfs behoorlijk onrealistisch.