‘Geluk = Realiteit min Verwachting’. Die formule zorgt voor de nodige verwarring. Welke wijsheid schuilt er wél in?
Een auteur op de website Psychology Today schreef dat hij als klein jongetje de formule al van zijn oma leerde. Toen ik er zo’n vijftien jaar geleden over las, sprak de eenvoud me aan. Recent besteedde voormalig Google-baas Mo Gawdat er aandacht aan in zijn besteller over geluk.
‘Geluk = Realiteit min Verwachting’. Vaak hoor ik mensen concluderen dat je DUS beter weinig tot niets kunt verwachten, WANT anders word je toch maar teleurgesteld.
Is dat wat de formule vertelt? Die vraag hield mij bezig toen ik aan mijn boek ‘Wat had je dan verwacht?’ werkte. Want hoe doe je dat, geen verwachtingen hebben? Iedereen heeft verwachtingen, vaak op een onbewust niveau. Dat maakt het nogal bovenmenselijk om geen verwachtingen te hebben
Iets verwachten heeft een positieve kant. Dat is ook wat waard.
Stel je voor dat een trouwambtenaar, nadat partners elkaar het ja-woord hebben gegeven, de ceremonie besluit met de woorden: ‘En heb maar weinig verwachtingen.’
‘Fijne vakantie. En verwacht er vooral weinig van.’
‘Laten we naar dat popfestival gaan!’
Goed plan! En laten we er niets van verwachten!
‘Gefeliciteerd met je nieuwe baan. En verwacht we alsjeblieft weinig van.’
Wat moet je met zulke uitspraken? Het is fijn om een vooruitzicht te hebben en ergens naartoe te leven. Het zorgt voor motivatie, structuur en richting. Ons brein, ingesteld op efficiency, is altijd bezig met wat je kunt verwachten, dat geeft houvast bij keuzes.
Zonder verwachtingen mis je de voorpret, de dopamine, het perspectief. Om teleurstelling te vermijden, maak je van je leven een…, ja, nogal teleurstellend geheel. Van de regen in de drup.
Ja, en natuurlijk loopt het wel eens anders dan verwacht en raak je wel eens teleurgesteld. So be it.
Hooguit een torenhoge, über-romantische, super-idealistische (en dus onrealistische) verwachting zou je eventueel wat kunnen temperen. Maar bij voorbaat weinig tot niets verwachten, da’s geen oplossing.
De belangrijkste uitdaging blijft: omgaan met de 'anders dan verwacht-situatie’ – op het moment dat die zich voordoet.
Wat gebeurt er dan in je gedachten? Hoe deal je met de teleurstelling (kun je die bijvoorbeeld ook als groeipijn accepteren)? Hoe mild blijf je tegen jezelf? Blijf je open voor de mogelijkheden die er wél zijn?
Een verwachting zorgt voor een filter, je bent vooringenomen. Het is jouw plaatje je in hoofd. Maar als het anders gaat dan verwacht, kun je beter kijken naar wat er wel is. Wat is er goed, interessant, bruikbaar of leerzaam? Ook van een lastige, ongemakkelijke situatie kun je ook wijzer en sterker worden.
Oké, soms is het goed om vast te houden, bewust een grens te trekken en desnoods de confrontatie aan te gaan.
Maar vaak is de uitdaging om te dealen met de ‘anders dan verwacht’-situatie op het moment dat die zich voordoet. Je kunt beter meebewegen, accepteren en vooral je overgeven aan wat er wel is.
Op dát moment kan het wijs zijn om niet krampachtig aan je verwachting vast te houden. Niet blijven hangen in een verwachting, in hoe het zou moeten zijn, maar zien wat er is en het daarmee doen. Blijven denken in mogelijkheden. Precies daar helpt de formule ‘Geluk = realiteit min verwachting’ je aan herinneren.
Nieuwsgierig naar meer?
Om je zelfinzicht en veerkracht (in denken en doen) te verbeteren, gebruik ik ‘verwachtingen’ als middel voor reflectie, gesprek en ontwikkeling in trainingen en workshops. Voor trainees, managers, onderzoekers, hr-specialisten en vele anderen. Het begint met de eenvoudige vraag die je jezelf vriendelijk en onderzoekend kunt stellen: wat had je dan verwacht? Maak de stap van verwachting naar wat er mogelijk is, dat helpt je in allerlei situaties.
Interesse in wat ik voor jouw organisatie kan betekenen op het gebied van persoonlijke ontwikkeling en communicatieve vaardigheden? Meer info daarover vind je op deze pagina.